Museu Ao Ar Livre Casas de taipa

Frans Post en Casas de taipa Hernança Cultural Projectvoorstel

1. Projectomschrijving
Stichting van een openluchtmuseum van bescheiden omvang, waarop prototypes van lemen volkshuisjes, zoals die tot voor kort op het hele eiland Itamaracá, PE, voorkwamen. Op de schilderijen van Frans Post (1612-1680) treffen wij dergelijke huisjes veelvuldig aan. Bij deze huisjes kunnen traditionele werktuigen worden getoond en beplanting worden aangebracht, die van oudsher een rol spelen in de volkse gebruiken en gewoonten. Dit betreft ook de biologische entourage van het project. Bij de beplanting moet men daarom denken aan diverse grassoorten, kruiden, al dan niet bes-dragende struiken en bomen, bijvoorbeeld de Aroeira boom. Bij het Project Trilha dos Holandeses in 2002/2003 werd in opdracht van MoWIC een inventarisatie van fauna en flora van het gebied uitgevoerd, waaronder een telling van de medicinale gewassen (Bioloog Drs. Cláudio Avellar).

2. Reden
De reden van de opzet van een dergelijk openluchtmuseum is de verdwijning van dit eeuwenoude type volkshuisvesting, omdat deze vervangen wordt door baksteen. De federale regering heeft hiertoe in 2004 besloten na een uitbraak van de Ziekte van Chagas. Dit is een soort meningitis, overgebracht door de Bezerro de Chagas, een in het Noordoosten van Brazilië felrode wants, die in de ochtend- en avondschemer uitvliegt. Hij bijt zijn prooi onverhoeds op plekken waar de slagader aan de oppervlakte komt, bijvoorbeeld in de hals. De incubatietijd kan van weken tot enkele jaren duren. Het dier woont en nestelt in de kieren van de lemen wanden van de huisjes.

3. Uitvoerders van het project
In 2005 kregen Elódia Negromonte en Hannedea van Nederveen Meerkerk het verzoek van de Gemeente Itamaracá om alle al dan niet bouwvallige lemen huisjes op het eiland te inventariseren en te fotograferen. De zestig meest urgente werden op een apartDe eigenaarwas de eigenaar van het huis is in bijna alle gevallen de vrouw van het gezin. Dit is tekenend voor de sociale stratificatie van de regio, waar de man vaak meer een passant was, dan de standvastige echtgenoot en huisvader. Reeds in 2005 vatte ondergetekende het idee voor een openluchtmuseum op, maar dat tijdstip was te vroeg. In 20012 kreeg MoWIC het verzoek van de Gemeente, bij monde van Elódia Negromonte, die inmiddels assistent van de Wethouder voor Cultuur en Milieu was geworden, om de idee gestalte te geven. Verkiezingen en de aandacht voor de Wereldkampioenschap Voetballen maakten, dat dit verzoek pas in 2014 door de Gemeenteraad serieus werd behandeld. Of MoWIC met een uitwerking kon komen, was het verzoek. Een plaatselijke architect zou een rapport van de benodigdheden maken. MoWIC zal zeker in de opzetfase als meedenkende willen meewerken. De daadwerkelijke uitvoering zal ter plaatse door de lokale overheid en zijn instanties dienen te geschieden.

4. Locatie
De Gemeente Itamaracá heeft het gebied rond de Trilha dos Holandeses, de 2,5 km tussen het plaatsje Vila Velha en Fort Oranje, tot beschermd natuurgebied verklaard, dat wil zeggen, dat er geen grootschalige landbouw- of huisvestingsprojecten mogen worden uitgevoerd. Een openluchtmuseum zou hier echter prima inpassen. Een geschikt terrein zou makkelijk kunnen worden gevonden en de Gemeente geen extra geld kosten. De omringende natuur zou bovendien het juiste decor vormen voor een dergelijk doel.

5. Tijdspad
In Brazilië gaat de aandacht momenteel uit naar de Olympische Spelen van 2016. Ook de politiek-juridische kwesties vragen veel aandacht, niet alleen van de landelijke overheid, maar ook van de lokale. Om eerlijk te zijn, als onze stichting niet beweegt, gebeurt er op het eiland weinig op eigen initiatief; het is of ieder op iets of de ander zit te wachten.

6. Kosten
De uiteindelijke begroting zal tijdens het overleg met de relevante gremia worden opgesteld. Behalve het terrein, dat al in handen van de Gemeente is, zullen de kosten voor constructie en aankleding van de gebouwtjes worden berekend. Daarnaast de kosten voor beheer, onderhoud en hiertegen afgezet de exploitatie.

7. Sponsors
De stichting MoWIC heeft vijftienduizend Euro ter beschikking, dat gedeponeerd staat bij het Prins Bernard Cultuurfonds. Het is afkomstig van een gift van Prof. Dr. Ir. C. L. Temminck Groll, uit diens prijzengeld, verbonden aan de Architectuurprijs die hem in 2008 werd toegekend. De voorwaarde was, dat het geld voor daadwerkelijke architectonische uitvoering zou worden aangewend. Gezien de aard van het materiaal, zal dit bedrag voor de constructie van een zeven tot achttal huisjes en de aankleding ervan met werktuigen en beplanting kostendekkend zijn. De Gemeente Itamaracá zal voor dekking van de overige kosten moeten zorg dragen en zelf moeten zoeken naar sponsors.

In Brazilië gaat de aandacht momenteel uit naar de Olympische Spelen van 2016. Ook de politiek-juridische kwesties vragen veel aandacht, niet alleen van de landelijke overheid, maar ook van de lokale. Om eerlijk te zijn, als onze stichting niet beweegt, gebeurt er op het eiland weinig op eigen initiatief; het is of ieder op iets of de ander zit te wachten. Daarom zullen leden van het bestuur van MoWIC in 2017, na het Olympisch jaar, naar Pernambuco gaan, om de zaken met de monumentenzorginstanties en de Gemeente Itamaracá vlot te trekken.

Projectgallery